Жарқынбек АМАНТАЙ,
ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты
Биыл Қазақстан Республикасының Конституциясына 30 жыл толып отыр. Бұл – ел тарихындағы аса маңызды белес. 1995 жылы қабылданған Ата Заң – біздің мемлекетіміздің тұрақтылығы мен дамуының берік негізіне айналды.
Конституцияның ең басты қағидаты – азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғау, соның ішінде дін ұстану еркіндігі мен дінаралық татулықты қамтамасыз ету.
Қазақстан – бірліктің мекені
Қазақстан ежелден түрлі этнос пен дін өкілдерінің тоғысқан жері. Бүгінде елімізде ислам, христиан, иудаизм, буддизм және өзге де діни сенімдер қатар өмір сүріп келеді. Осыған қарамастан, тәуелсіздіктің отыз жылында ел ішінде діни алауыздыққа жол берілмеді. Бұл – біздің қоғамымыздың ең үлкен жетістігі.
Конституцияның 14-бабында: «Заң мен сот алдында жұрттың бәрі тең» деп нақты жазылған. Яғни азаматтардың ұлтына, дініне, тіліне немесе әлеуметтік жағдайына қарамастан, бәрі тең құқыққа ие. Бұл қағидат – Қазақстандағы тұрақтылықтың басты тірегі.
Өркениеттер тоғысындағы Қазақстан
Географиялық тұрғыдан еліміз бірнеше өркениеттің тоғысқан жерінде орналасқан. Солтүстігінде – православ өркениеті, оңтүстігінде – ислам әлемі, шығысында – буддизм мен конфуций өркениеті бар. Осы ерекшелігі Қазақстанды бейбітшілік пен келісімнің алтын көпірі етеді.
Қазақстанның сыртқы саясаты да дәл осы бағытты ұстанып келеді. Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің съезін өткізу дәстүрге айналуы – соның айғағы. 2003 жылдан бері Астанада өтіп келе жатқан бұл форумға әртүрлі діндердің көшбасшылары қатысып, жаһандық бейбітшілік, төзімділік пен өзара құрмет мәселелерін талқылайды.
Заңдар мен қағидаттар – тұрақтылық кепілі
1992 жылы қабылданған «Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы» заң да дінаралық келісімнің іргетасына айналды.
Онда әрбір азаматтың кез келген дінді ұстануға немесе ешқайсысын ұстанбауға құқығы нақты бекітілді. Ең бастысы, ешкімді дінге мәжбүрлеуге немесе сенімі үшін қысым көрсетуге жол берілмейді.
Бұл қағидаттар 30 жыл бойы Қазақстанның ішкі тұрақтылығын қамтамасыз етіп, этносаралық және дінаралық татулықты нығайтуға ықпал етіп келеді.
Әлемге үлгі тәжірибе
Өкінішке қарай, әлемнің түрлі аймақтарында діни қақтығыстар әлі күнге дейін қаншама адамның өмірін қиып жатыр. Мұндай жағдайда Қазақстанның тәжірибесі – өзге елдер үшін үлгі. Жүзден астам ұлт пен бірнеше дін өкілдерінің татулықта өмір сүруі – Конституцияның өміршеңдігін дәлелдейді.
Қазақстандағы бірлік пен келісімнің символына айналған нысандардың бірі – Астанадағы Бейбітшілік пен келісім сарайы. Бұл ғимаратта өткен халықаралық жиындар елдің дінаралық диалогқа ашықтығын, татулықты басты құндылық етіп ұстанатынын көрсетеді.
Қорытынды
30 жылдық тарихы бар Конституция – біздің мемлекетіміздің мызғымас негізі. Ол Қазақстанды бейбітшілік пен келісімнің ордасына айналдырды. Дінаралық түсіністік пен тұрақтылық – Ата Заңымыздың ең басты жетістігі әрі болашағымыздың кепілі.
Елдігіміздің тірегі – Конституциямыз!
Тұрақтылығымыздың кепілі – татулық пен келісім!
