Таяуда қазақ әдебиеті тағы бір құнды туындымен толықты. Ақын, журналист, қоғам қайраткері, Қазақстан Жазушылар одағы мен Журналистер одағының мүшесі, халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығының иегері Арман Қанидың жырларынан жинақталған «Егіз әуен, екі жұрт» атты жаңа кітабы – ұлт руханиятына қосылған маңызды үлес болмақ. Кітапқа ақынның әр жылдарда жазылған таңдамалы өлеңдері енгізілген.
Кітап Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің «Мәдениет және өнер саласындағы бәсекелестікті жоғарылату, қазақстандық мәдени мұраны сақтау, зерделеу мен насихаттау» бағдарламасы аясында жарық көрді. Бұл жинақ ұлттық тарихтың терең қатпарларын, туған жердің мәңгілік сұлулығын және заман талабын поэтикалық тұрғыда суреттейді.
Ақынның дара болмысы
Арман Қани – қазақ поэзиясында өзіне тән қолтаңбасымен ерекшеленетін ақын. Ол Жаяу Мұса мен Мәдидей өнерлі, өр тұлғалардың ұрпағы, бойына ұлттық рух пен жігерді сіңіріп өскен қаламгер. Ақынның өлеңдері – тарихтың үнін жаңғыртатын, ұлт болмысын айшықтайтын терең философиялық туындылар.
Жинақтың әр өлеңінде ақынның туған елге, жерге деген махаббаты, ұлт тағдырына деген алаңдаушылығы мен тарихи әділеттілікке деген ұмтылысы анық көрініс табады.
«Егіз әуен, екі жұрт»: негізгі тақырыптар
Кітапта тарихи, табиғат лирикасы мен заманауи мәселелер үйлесім тапқан. Ақынның туған өлкесі – Ақшиман тауының етегіндегі қасиетті Май елі мен нағашы жұрты – Баянауыл табиғатының сұлулығы, оның тарихи тереңдігі мен рухани күші өлеңдерде ерекше бейнеленген.
Мысалы, «Атажұрт» атты өлеңінде Арман Қани тарихи әділетсіздіктер мен ұлттық қайғыны тебірене жырлайды:
«Құйттай ғана Хиросимам бұл менің,
Атом емес, Ашаршылық жалмаған.»
Бұл жолдар ұлтымыздың өткен ғасырдағы ең ауыр қасіреттерін бір ғана образбен көрсетіп, әр қазақтың жүрегіне ой салары сөзсіз.
Табиғатпен үндескен поэзия
Ақынның туған жерге деген сүйіспеншілігі оның әр өлеңінен байқалады. «Баянауыл» өлеңі арқылы көрікті өлкенің сұлу табиғатын ғана емес, сол табиғатпен байланысқан ұлттық болмысты да жеткізеді:
«Сабыр таппай жүрегім алас ұрып,
Жеттім саған, Баян тау, нағашы жұрт!
Шабыттанып тұрмысың Белдеуіңде
Шамырқанған бұлтыңды таң асырып.»
Бұл өлеңдер оқырманды туған жердің қадірін түсінуге, оның табиғаты мен рухын сақтауға шақырады.
Уақыт пен рухани құндылықтар
Арман Қани шығармаларында уақыт ұғымы ерекше орын алады. Ол өткен мен бүгінді байланыстыра отырып, оқырманды терең философиялық ойларға жетелейді. «Уақыт» өлеңі солардың бірі:
«Қағанның сұсты елесі қанға бөккен
Намысты тепкіледі!»
Бұл жолдар бабалар ерлігін еске салып, ұлт болашағы үшін рухани күрестің маңыздылығын көрсетеді.
Тарих пен ұлт тағдыры
Ақын өз өлеңдерінде ұлттық болмысты жаңғыртуға ерекше көңіл бөледі. Мысалы, «Қызыл шақа күн» өлеңінде Баянауыл табиғатының суреті мен сол өлкенің тарихына шолу жасайды:
«Жаяу Мұса бабама ұқсаймын – деп,
Биігіңе қол создым, Баянаула!»
Бұл өлеңдер – тек табиғат көрінісі ғана емес, тарихи жадты жаңғыртудың жолы.
Кітаптың маңызы
«Егіз әуен, екі жұрт» – қазақ әдебиетінің бай қазынасын толықтыратын ерекше туынды. Арман Қани шығармалары оқырманды ұлт тарихын құрметтеуге, туған жердің құндылықтарын бағалауға және рухани биіктерге ұмтылуға шақырады.
Жақында бұл жинақтың тұсаукесері өтеді. Бұл – патриотизм мен ұлттық рухты қолдайтын әрбір азамат үшін маңызды оқиға.
Кітапты оқи отырып, сіз тек әсем поэзия әлеміне ғана емес, сонымен бірге ұлттық сана мен тарихи мұраға терең бойлайсыз.
«Сенбеген баба рухтың өлгеніне
Ақынын жебер елім!»
Осы жолдар ақын шығармашылығының рухани ұстанымын айқындап береді. Олай болса, рухани байлықтан құр қалмайық, бірге оқып, ұлттық құндылықтарды дәріптейік!
Алпысбай ӘБДІЛҰЛЫ.
