Атақты Қашағанның домбыра аспабын қорғап толғаған жырын Бақыт аға Баймұратовтай орындаған адамды көрмедім, рас! Газет жұмысына алғаш ден қойғанда ағамыз жастарға ұстаз болып, жөн-жосықты үйретіп, жолға салды…
… Жалпы, қаламынан туған журналистік жазбалары арқылы өңірдегі әр отбасына танылған аға буынның болмысы мені қатты қызықтырды. Пайдалы да тұшымды әңгіме-естеліктерге құлақ түре жүріп, көп дүниені өзім үшін деп қағазға түсіріп те отырдым. Қалың дәптерлерге өрнектелген жазбаларды ұқыптап өңдеу үшін де жүйке мен уақыт керек. Бұйырғанын портреттер сериясына арқау етіп келемін. Бірақ тірлік оңша марқаятындай емес, мимырт…
Сол жақтан екінші: Бақыт Баймұратов
… Уақытында осы Бақыт ағамыз облыс орталығы мен одан тысқары жерлерде өтетін жиын-тойларға, тіпті жоғары деңгейдегі аса маңызды отырыс-шараларға айрықша таңдаумен қалап алдырылатыны туралы әңгімелерді де көп тыңдадым. Ағамыз шаршы топта сөз алғанда жүрісінен еш жаңылмайтын хас жүйріктей көсіліп, сүбелі де ғибратты тіркестерді түйдек-түйдегімен төгеді екен. Бүгінгінің кей асабаларындай қайбір сәтте айтарға, жұрт назарын аударарға жөні түзу тіркес таппастан, тезегін көмген мысық құсап жер шұқып, төмен қарап қалмай, бір айтқанын бес-алты рет қайталамай, ыңқ-мыңқ дегенге еш жол бермей, анық та қанық сөйлеп, тіпті, кәнігі әртісше дүйім елді баурап алатын болған…
… Ағамыздың талантына тәнті болмайтын адам жоқ дегенді де алдыңғы толқыннан жиі естідім әрі Алла бұйырып өзім де талай куә болдым.
Ол кісінің сөйлеу мәнеріне, әр сөзді орынды қолдануға тырысатын жауапкершілігіне қайран қалатынмын. Бұл енді Асқар Сүлейменовтің «Әр сөздің өз ұяты бар» дегенін еске салады.
… Мен аңғарған тағы бір тұс – Бақыт аға жазу қағазына үнемшіл де ұқыпты еді. Біз алақандай жазба үшін дүнияның қағазын жаусатып, шимайлап, жыртып лақтыра беретін едік. Кейін жеті өлшеп, бір кесетін, яғни айтпағын әбден пісіріп барып, артынша аса көркем жазуымен қағазға түсіретін Бақыт ағадан үлгі алуға көштік…
Төменде Бақыт аға Баймұратов асқан шеберлікпен орындайтын Қашағанның толғауынан үзінді беріледі.
Қашаған жырау ескерткіші. Ақтау қаласы.
… Қолымдағы қу ағаш,
Сайрап отыр бұл ағаш.
Қолымдағы ағашым –
Алып жүрген домбыра,
Тартқан сайын даңғыра.
Домбыра күнә деген сөз –
Тек бір айтқан дабыра.
Қолымдағы қу ағаш,
Сайрап отыр бұл ағаш.
Асылы емен, қарағай,
Шыққан жері су ағаш.
Аруақты ерлердің
Қолындағы ту ағаш.
Жаның сая табатын
Орман болған бұл ағаш.
Қорыққанда жалғызға
Қорған болған бұл ағаш.
Бұтақтары бүгіліп,
Көктен төмен үңіліп,
Қарның ашып келгенде
Жүрегіңді жалғауға
Нәсіп болған бұл ағаш.
Пайғамбарлар туғанда
Бесік болған бұл ағаш.
Ибраһим Қағба салғанда
Есік болған бұл ағаш.
Мұнаралы әр жерде
Мешіт болған бұл ағаш.
Шеберлердің қолында
Кәсіп болған бұл ағаш.
Өзіңді халық сұпы дейді.
Боқтағаның қай ағаш?!
Аруақты ерлерге
Жақ та болған бұл ағаш.
Найзасына батырдың
Сап та болған бұл ағаш.
Дариядан өткенде
Пырақ болған бұл ағаш.
Қараңғыда жарығы
Шырақ болған бұл ағаш.
Қаріп пенен қасірге
Қуат болған бұл ағаш.
Жетім менен жесірге
Суат болған бұл ағаш.
Өзіңді халық сұпы дейді,
Боқтағаның қай ағаш?!
Өздеріңдей сұпыға
Аса болған бұл ағаш.
Андып жүрген шайтанға
Таса болған бұл ағаш.
Жаңа дәрет алғанда,
Сәждеге басың салғанда,
Аузыңа салған мәсуәк
Ағаш емей, арқан ба?
Домбыра күнә десеңіз,
Жиын менен тойдыкі.
Ішегін күнә десеңіз,
Жұмақтан келген қойдыкі.
Пернесін күнә десеңіз,
Есебі ол пәннің он екі.
Құлағын күнә десеңіз.
Хазіреті Біләлдің
Құлағы екен деседі.
Тиегін күнә десеңіз,
Шиеленген сыр шешеді.
Атамыз Адам пайғамбар
Жеті сазбен жерге кеп,
Күй шертіпті деседі.
Ол күндегі о да саз.
Бұл күндегі бұ да саз,
Сазды күнә деп жүрген,
Молдеке, сенің ақылың аз…
Асыл ӘБІШЕВ.
